COGS là một thuật ngữ kinh doanh quan trọng, đặc biệt trong lĩnh vực kế toán và tài chính. Sau đây, BFC Money giải thích chi tiết về khái niệm, ý nghĩa các yếu tố tác động đến COGS cùng với đó là 3 cách thức tính COGS đơn giản và phổ biến nhất.
COGS là gì?
COGS, viết tắt của “Cost of Goods Sold” hay với tên gọi khác là “Cost Of Sales” nghĩa là giá vốn hàng bán, là một khái niệm tài chính quan trọng thể hiện tổng chi phí trực tiếp liên quan đến việc sản xuất hàng hóa mà doanh nghiệp đã bán trong một khoảng thời gian nhất định. Đây là một chỉ số then chốt giúp doanh nghiệp xác định hiệu quả kinh doanh, đánh giá lợi nhuận gộp và quản lý chi phí sản xuất.
Hiểu rõ COGS giúp doanh nghiệp:
- Xác định lợi nhuận gộp (Gross Profit): Lợi nhuận gộp được tính bằng cách lấy doanh thu trừ đi COGS. Đây là một chỉ số quan trọng để đánh giá hiệu quả sản xuất và khả năng sinh lợi của doanh nghiệp.
- Quản lý chi phí: Bằng cách theo dõi COGS, doanh nghiệp có thể xác định được các yếu tố nào đang làm tăng chi phí sản xuất và từ đó tìm cách tối ưu hóa và giảm thiểu chi phí.
- Lập kế hoạch và dự báo tài chính: Dựa vào COGS, doanh nghiệp có thể lập kế hoạch ngân sách, dự báo lợi nhuận và đưa ra các quyết định chiến lược về giá cả và sản xuất.
- Đánh giá hiệu suất hoạt động: COGS là một chỉ số then chốt để đánh giá hiệu suất hoạt động sản xuất và hiệu quả sử dụng nguyên vật liệu và lao động.
Công thức tính COGS:
COGS = Tồn kho đầu kỳ + Hàng hóa trong kỳ – Tồn kho cuối kỳ
Ví dụ cụ thể:
Giả sử doanh nghiệp của bạn đang sử dụng năm dương lịch để ghi lại hàng tồn kho. Hàng tồn kho đầu kỳ được ghi nhận vào ngày 1 tháng 1 và hàng tồn kho cuối kỳ được ghi nhận vào ngày 31 tháng 12.
Doanh nghiệp của bạn có mức tồn kho đầu kỳ là 1 tỷ đồng, thực hiện các giao dịch mua có giá trị là 600 triệu đồng và còn lại với hàng tồn kho cuối kỳ là 300 triệu đồng, thì COGS được tính theo công thức:
COGS = Hàng tồn kho đầu kỳ + Mua hàng trong kỳ – Hàng tồn kho cuối kỳ
Áp dụng các con số đã cho:
- Hàng tồn kho đầu kỳ: 1 tỷ đồng
- Mua hàng trong kỳ: 600 triệu đồng
- Hàng tồn kho cuối kỳ: 300 triệu đồng
=> COGS = 1 tỷ + 600 triệu – 300 triệu = 1 tỷ 300 triệu đồng
Giá vốn hàng bán của bạn trong năm là 1 tỷ 300 triệu đồng. Biết con số này giúp bạn đưa ra quyết định, chẳng hạn như tìm nhà cung cấp mới với giá nguyên liệu trực tiếp tốt hơn.
Bây giờ bạn đã biết COGS của mình, bạn có thể tìm lợi nhuận gộp của doanh nghiệp trong kỳ.
Giả sử bạn có doanh thu 6 tỷ đồng. Trừ đi giá vốn hàng bán của bạn là 1 tỷ 300 triệu. Trong thời gian này, tổng thu nhập của bạn là:
Lợi nhuận gộp = Doanh thu – COGS
=> Lợi nhuận gộp = 6 tỷ – 1 tỷ 300 triệu = 4 tỷ 700 triệu
Các thành tố cốt lõi cấu thành COGS
COGS bao gồm tất cả các chi phí trực tiếp liên quan đến quá trình sản xuất hàng hóa, bao gồm:
- Nguyên vật liệu trực tiếp: Bao gồm tất cả các nguyên liệu cần thiết để sản xuất sản phẩm. Ví dụ: nếu một doanh nghiệp sản xuất bàn ghế, chi phí gỗ, đinh, và sơn sẽ được tính vào COGS.
- Lao động trực tiếp: Chi phí trả lương cho công nhân trực tiếp tham gia vào quá trình sản xuất. Ví dụ: tiền lương cho các thợ mộc trong nhà máy sản xuất bàn ghế.
- Chi phí sản xuất liên quan: Bao gồm các chi phí như điện, nước và bảo trì thiết bị sản xuất. Đây là những chi phí cần thiết để duy trì hoạt động sản xuất hàng ngày.
- Chi phí vận chuyển và lưu kho: Chi phí vận chuyển nguyên vật liệu đến nhà máy và chi phí lưu kho các sản phẩm hoàn thiện trước khi bán ra thị trường.
Lưu ý:
COGS chỉ bao gồm các chi phí trực tiếp liên quan đến sản phẩm đã được bán trong kỳ. Các chi phí, dù trực tiếp hay gián tiếp, liên quan đến hàng tồn kho sẽ không được tính vào COGS trong kỳ này.
Nói cách khác, COGS chỉ phản ánh chi phí sản xuất cho những hàng hóa hoặc dịch vụ đã được khách hàng mua trong kỳ. Một nguyên tắc cơ bản để xác định liệu một chi phí có thuộc COGS hay không là tự hỏi: “Khoản chi phí này có phát sinh ngay cả khi không có sản phẩm nào được bán không?”
Chi tiết các phương thức tính COGS đơn giản, phổ biến nhất
1. Phương thức nhập trước xuất trước – FIFO (First In, First Out)
Phương thức này giả định rằng hàng hóa được sản xuất hoặc mua vào đầu tiên sẽ được bán ra trước. Điều này có nghĩa là giá trị của hàng tồn kho cuối kỳ sẽ được tính dựa trên giá trị của các lô hàng nhập sau cùng.
2. Phương thức nhập sau xuất trước – LIFO (Last In, First Out)
Trái ngược với FIFO, phương thức LIFO giả định rằng hàng hóa được sản xuất hoặc mua vào cuối cùng sẽ được bán ra trước. Điều này có nghĩa là giá trị của hàng tồn kho cuối kỳ sẽ được tính dựa trên giá trị của các lô hàng nhập trước đó.
3. Phương thức bình quân gia quyền (Weighted Average Cost)
Phương thức này tính toán giá trị trung bình của tất cả các đơn vị hàng hóa trong kho để xác định COGS. Giá trị trung bình này được tính bằng cách chia tổng chi phí của hàng tồn kho cho tổng số lượng hàng hóa.
Ví dụ cụ thể:
Doanh nghiệp có tổng chi phí hàng tồn kho là 35 triệu đồng với tổng số lượng là 150 đơn vị.
Giá trị trung bình mỗi đơn vị = 35 / 150 =233.333 đồng/đơn vị
Nếu doanh nghiệp bán 90 đơn vị, COGS sẽ là:
COGS = 233.333 × 90 = 21 triệu đồng
BFC Money hy vọng bài viết trên đã cung cấp cho bạn cái nhìn tổng quan và chi tiết nhất về COGS và các phương pháp tính toán phổ biến. Hãy áp dụng những kiến thức này để tối ưu hóa hoạt động kinh doanh của bạn
